Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel
| Idag är det tisdag den 28 mars 2023 |
|---|
 Kongekondor (Sarcoramphus papa) er ein stor rovfugl som lever i Mellom- og Sør-Amerika. Han er ein mellomstor medlem av kondorfamilien Cathartidae. Denne kondoren lever hovudsakleg i tropiske låglandsskogar som strekker seg frå det sørlege Mexico til det nordlege Argentina. Han er ein stor og stort sett kvit fugl, med grå til svart halskrans og halefjører. Vengfjørene er òg svarte i kontrast til dekkfjørene som er kvite både på under og oversida. Hovudet og nakken er skalla, med varierande hudfarge, inkludert gul, oransje, blå, lilla og raud. Kongekondoren har ein veldig merkbar oransje kjøttfull karunkel på nebbet. Han er ein åtseletar og gjer ofte det første snittet i eit ferskt kadaver. Han trenger òg bort mindre kondorartar frå eit kadaver. Les meir …
|
Dagens skandinaviska artikel är en mall på huvudsidan som visar utvalda artiklar från Wikipediorna på norskt bokmål, danska och nynorsk.
Artiklarna följer en rotationsordning:
- Måndag: Danska
- Tisdag: Norska (nynorsk)
- Onsdag: Norska (bokmål)
- Torsdag: Danska
- Fredag: Norska (nynorsk)
- Lördag: Danska
- Söndag: Norska (bokmål)
Artiklarna kan hämtas här[redigera | redigera wikitext]
Tidigare samordnades detta på Skanwiki på meta, meta:Skanwiki/Utvalgte artikler. Nu hämtas artikelsammanfattningarna direkt från de olika Wikipediornas projektsidor.
Vecka 13[redigera | redigera wikitext]
| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Vecka 14[redigera | redigera wikitext]
| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Vecka 15[redigera | redigera wikitext]
| Bokmål | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Dansk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Nynorsk | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
| Svenska | nowiki | dawiki | nnwiki | svwiki |
Se även:
Om man hämtar mallen direkt från ursprungswikipedian, kan man behöva ändra alla internlänkar, till exempel från [[artikkel]] till [[:no:artikkel|artikkel]]. Därför kan det vara lämpligt att till exempel hämta den danska sammanfattningen från en norsk Wikipedia-sida, där alla internlänkar redan är justerade.
Mallar[redigera | redigera wikitext]
| Vecka 12 | ||
|
22 mars 2023, 26 mars 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 12, 2023  Kongepokalvinnere i kappgang mottok Hans Majestet Kongens Pokal, som ble delt ut av Norges Gang- og Mosjonsforbund i forbindelse med NM i kappgang i perioden 1936–2008. Kappgang er en idrett som går ut på å gå fortest mulig. Det vil si, til forskjell fra løping, at en fot skal være i bakken til enhver tid, og at støttebenet skal være strakt i kneleddet. Erling Andersen (11), Kjersti Tysse Plätzer (9) og Edgar Bruun (8) har vunnet flest kongepokaler. ► Les mer her. |
20 mars 2023, 23 mars 2023, 25 mars 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 12, 2023  Østkyst Hustlers (en overgang Hustlerne) er en dansk rapgruppe, der blev dannet i 1993 af Nikolaj Peyk, Jazzy H og Bossy Bo, som følge af en radioføljeton i Børneradio. I 1995 lavede de Verdens længste rap, der blev en stor succes. De udgav herefter endnu et succesfuldt album, Fuld af løgn og vandt adskillige priser ved Danish Music Awards. Peyk forlod gruppen i 1998 efter gruppens tredje album, Så hold dog kæft, der ikke levede op til forgængernes succes. De to resterende medlemmer udgav Get a Life Selv i 2003 under navnet Hustlerne. I 2005 udkom et opsamlingsalbum. Efterfølgende år var gruppen vekselvis en duo og en trio. Siden 2017 har Peyk igen været involveret i Østkyst Hustlers. Den 24. januar 2020 udkom albummet Titusind timer, der er gruppens seneste, og første i 22 år med den fulde besætning. ► Læs mere |
21 mars 2023, 24 mars 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 12, 2023 .jpg) Juan Fernández-øyane er ei vulkansk øygruppe som ligg utanfor den chilenske kysten, sør i Stillehavet ca. 670 km vest for Valparaiso. Øygruppa består av tre større øyar: Robinson Crusoe-øya, Alejandro Selkirk-øya og Santa Clara-øya. Juan Fernández-øyane er leveområdet for ein høg prosentdel av sjeldne og endemiske plantar og dyr, og er anerkjende som ein distinkt økoregion. Det vulkanske opphavet på øyane og avsidesliggjande plassering gjorde at floraen fauna nådde øygruppa over havet; som eit resultat er øya heimstad for relativt få planteartar og svært få dyreartar. Gruppa er oppkalla etter Juan Fernández, som oppdaga øyane på 1570-talet. Øyane er knytte til den stranda sjømannen Alexander Selkirk, som budde på Robinson Crusoe-øya i meir enn fire år frå 1704. Opplevingane hans skal ha inspirert Daniel Defoe si bok Robinson Crusoe. To av øyane er no kalla opp etter den oppdikta og den verkelege øybuen. Dei fleste av dei noverande innbyggjarane til øygruppa lever på Robinson Crusoe-øya, og hovudsakleg i hovudstaden San Juan Bautista, som ligg ved Cumberland Bay på nordkysten av øya. Næringslivet er basert på turisme og fiske. Les meir … |
| Vecka 13 | ||
|
29 mars 2023, 2 april 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 13, 2023  Rwanda er en innlandsstat sentralt i Afrika. Landet er et av de minste på det afrikanske fastlandet. Det har 13,2 millioner innbyggere fordelt på 26 338 km², noe som gjør landet til et av de tettest befolkede i Afrika. Hovedstaden er Kigali, sentralt i landet. Rwanda ligger like sør for ekvator, og landskapet preges av fjell i vest og savanner i øst. Befolkningen er ung, og de fleste av landets innbyggere bor på landsbygda. Innbyggerne er i hovedsak sammensatt av de tre etniske gruppene hutu, tutsi og twa. Landets største religion er kristendommen, og det mest utbredte språket er kinyarwanda. ► Les mer her. |
27 mars 2023, 30 mars 2023, 1 april 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 13, 2023  Cessna 172 («Skyhawk») er et firesædet, enmotors, højvinget fly produceret af Cessna Aircraft Company. Den blev første gange sendt på vingerne i 1955, og siden er der bygget flere eksemplarer af dette fly end af noget som helst andet fly. Den første produktionsmodel blev sendt på markedet i 1956, og i 2015 havde fabrikken bygget mere end 44.000 enheder. Modellen er fortsat i produktion 60 år efter lanceringen, og kan karakteriseres som den største succes i flyvningens historie. I 1958 satte en Cessna 172 verdensrekord i udholdenhed, da to piloter fløj uafbrudt i næsten 65 dage. Rekorden står fortsat i dag. ► Læs mere |
28 mars 2023, 31 mars 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 13, 2023 Kongekondor (Sarcoramphus papa) er ein stor rovfugl som lever i Mellom- og Sør-Amerika. Han er ein mellomstor medlem av kondorfamilien Cathartidae. Denne kondoren lever hovudsakleg i tropiske låglandsskogar som strekker seg frå det sørlege Mexico til det nordlege Argentina. Han er ein stor og stort sett kvit fugl, med grå til svart halskrans og halefjører. Vengfjørene er òg svarte i kontrast til dekkfjørene som er kvite både på under og oversida. Hovudet og nakken er skalla, med varierande hudfarge, inkludert gul, oransje, blå, lilla og raud. Kongekondoren har ein veldig merkbar oransje kjøttfull karunkel på nebbet. Han er ein åtseletar og gjer ofte det første snittet i eit ferskt kadaver. Han trenger òg bort mindre kondorartar frå eit kadaver. Les meir … |
| Vecka 14 | ||
|
5 april 2023, 9 april 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Bokmål/Vecka 14, 2023  Adandozan var en konge som regjerte fra 1797 til 1818 i det daværende vestafrikanske kongedømmet Dahomey. Han var av fon-folket og overtok som konge etter sin far. Adandozan ble styrtet av sin yngre slektning Gezo i 1818. Etter at Gezo overtok tronen, ble Adandozan strøket fra den offisielle historien om Dahomey. Fremstillingen av kongerekken i landet har derfor et hull på 21 år. I den grad Adandozan ble omtalt, var det som en grusom hersker. Etter at hans egne brev – og dokumenter fra samtidige handelspartnere – er gjort tilgjengelige, er historien blitt mer nyansert. Forhold utenfor kongens kontroll påvirket mye av det som skjedde i Dahomey. Den franske revolusjon, napoleonskrigene og uro og motstand mot slavehandel i Europa hadde innvirkning på Dahomeys politikk og økonomi. ► Les mer her. |
3 april 2023, 6 april 2023, 8 april 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Dansk/Vecka 14, 2023  Mandø er en 7,63 km² dansk tidevandsø i Vadehavet mellem Rømø og Fanø, der indtil inddigningen i 1937 var en hallig. I 2023 havde øen 31 indbyggere, og disse bor i Mandø By, der ligger på den vestlige del af øen. "Låningsvejen" forbinder Mandø med Vester Vedsted i Jylland. Øens beliggenhed har udsat den for adskillige stormfloder gennem historien, og disse har været med til at forme og omforme øen flere gange. Som følge af stormflodernes blivende trussel mod øen er der gennem årene blevet bygget flere diger for at sikre den mod havet, og i vore dage er der dige næsten hele vejen rundt om øen. Øen er siden 2007 en del af Esbjerg Kommune. Mandø udgør et eget sogn, og øens nuværende kirke er opført i 1639. Mandø har status som vildt- og naturreservat og har siden 2010 været en del af Nationalpark Vadehavet, der er optaget på UNESCOs verdensarvsliste. ► Læs mere |
4 april 2023, 7 april 2023, Wikipedia:Dagens skandinaviska artikel/Nynorsk/Vecka 14, 2023  Detektivforteljing er ein undersjanger innan kriminallitteratur der ein detektiv eller etterforskar undersøker ei kriminalgåte, gjerne eit mord. Ei slik forteljing er ofte presentert som eit mysterium kring kva som har skjedd. Ulike teikn kring hendinga kan peika mot ein viss mistenkt, men detektiven grev gjerne vidare og avslører kva som eigentleg har skjedd i ein dramatisk finale. Mange slike forteljingar legg vekt på at lesaren skal ha tilgang på dei same peiketrådane som detektiven, slik at også han kan gissa kven som står bak. Det finst detektivforteljingar frå oldtida, men den moderne detektivsjangeren oppstod på midten av 1800-talet, i lag med sjølve ordet «detektiv». Utviklinga av sjangeren fell saman med industrialisering, der fleire framande folk kom saman i byar, og framveksten av eit moderne politivesen. Les meir … |